Είναι καιρός που σκέφτομαι το εργασιακό bullying ή mobbing ως θέμα και η αλήθεια είναι πως δεν περίμενα να βρω τόσα αποτελέσματα κατά την αναζήτηση μου στο διαδίκτυο. Ή μήπως έπρεπε να το περιμένω; Κάνοντας μια ανασκαφή στο internet, βρήκα άρθρα από εργατολόγους, καθηγητές πανεπιστημίου, ψυχολόγους, εφημερίδες του εξωτερικού, άρθρα σε επώνυμα περιοδικά, sites ψυχολογίας ακόμα και στο πιο μικρό blog όπως το δικό μου.
Για αρχή να σας πω πως δεν γνώριζα την διαφορά μεταξύ bullying ή mobbing στον εργασιακό χώρο. Και αν δεν τον γνωρίζεις και εσύ, τότε να σου δώσω μια μικρή ιδέα για το κάθε ένα:

Εργασιακός εκφοβισμός ή bullying: Εκφοβισμός με συστηματική εργασιακή ψυχολογική κακομεταχείριση. Επικεντρώνεται κυρίως στην σωματική βία.

Μobbing: Η συνεχής και διαρκής ηθική και ψυχολογική παρενόχληση στον χώρο εργασίας. Επικεντρώνεται κυρίως στη προσωπικότητα του ατόμου, με την μορφή ψυχολογικής ταπείνωσης και αποδυνάμωσης.

Προσωπικά δεν βρίσκω μεγάλη διαφορά, καθώς και τα δύο απώτερο σκοπό έχουν την ηθική, προσωπική αλλά και ψυχολογική βλάβη του ατόμου. Σίγουρα όλοι το έχουμε αντιμετωπίσει, πιθανόν και από την πρώτη μας εργασιακή εμπειρία, την πρακτική κάπου, ακόμα και σε μια εθελοντική εργασία. Συμβαίνει δυστυχώς από άτομα που χρίζουν χαμηλής αυτοεκτίμησης (όσο και αν η αυτοπεποίθηση τους δείχνει να κυριαρχεί), πιθανόν να βιώνουν μία εσωτερική ντροπή και αυτό γιατί κυρίως έχουν βιώσει και οι ίδιοι κάποιου είδους κακοποίηση.
Ο λόγος που το κάνουν; Για να ξορκίσουν το κακό, να αποβάλλουν την ντροπή ή ακόμα και τα συναισθήματα που τότε ένιωσαν.
Ο τρόπος που πράττουν;  Έρχονται σε οπτική επαφή με το θήραμα τους και απλά το στοχεύουν. Φυσικά και θα διακρίνεις ανασφάλεια αλλά και ένα ίχνος ανωτερότητας (ή τουλάχιστον αυτό δείχνουν).

Δεν γνωρίζω ποιος μπορεί να βρίσκεται στην χειρότερη θέση, ο θύτης που έγινε θύμα ή το θύμα που καταλήγει κάποια στιγμή στη ζωή του να γίνεται θύτης; Σίγουρα όμως έχουν ήδη κερδίσει από εσένα αυτό που ήθελαν. Μην ξεχνάς πως είναι ένας είδος βαμπιρισμού και τρέφονται από όλο αυτό.
Προσπάθησε να μην αμφιβάλεις για εσένα, την δουλειά σου και την ηθική σου. Αν καταφέρεις να βγεις από αυτό σώος κρατώντας τα αυτά αγκαλιά, τότε σίγουρα εσύ έχεις κερδίσει.

Σύμφωνα με έρευνες στην χώρα μας κυρίως, το 91% των εργαζομένων πιστεύει πως υφίσταται και έχουν δεχτεί ανάρμοστη και κακόβουλη συμπεριφορά από υφισταμένους έως προσωπικό. Συνήθεις συμπεριφορές:

1. Άδικα κατηγορούν κάποιον για “λάθη” που στην πραγματικότητα δεν έχει κάνει (71%)
2. Κοιτάζουν επίμονα ή άγρια με σκοπό να εκφοβίσουν με μη λεκτικό τρόπο το στόχο τους (68%)
3. Υποτιμούν τις σκέψεις ή τα συναισθήματα του στόχου (ω, αυτό είναι ανόητο) στα meetings (64%)
4. Χρησιμοποιούν την “σιωπηλή μεταχείριση” για να διαχωρίσουν το στόχο από τους άλλους (64%)
5. Δείχνουν “εκτός ελέγχου” αλλαγές στη διάθεσή τους μπροστά στην ομάδα (61%)
6. Εφευρίσκουν δικούς τους κανόνες που ούτε αυτοί δεν έχουν ακολουθήσει (61%)
7. Παραμελούν το να δείξουν ικανοποίηση σε υποδειγματική δουλειά παρά τις μαρτυρίες (58%)
8. Σκληρή και σταθερή κριτική έχοντας διαφορετικά κριτήρια για τον στόχο (57%)
9. Ξεκινούν και μετά “αποτυγχάνουν να σταματήσουν” δυσφημιστικές ιστορίες ή κουτσομπολιά σχετικά με το στόχο (56%)
10. Ενθαρρύνουν τους ανθρώπους να στρέφονται εναντίον του στόχου (55%)
11. Απομονώνουν το στόχο από τους συναδέλφους είτε κοινωνικά είτε φυσικά (54%)
12. Δημόσια εκφράζουν υπερβολική, αναξιοπρεπή αλλά όχι παράνομη συμπεριφορά (53%)
13. Φωνάζουν μπροστά σε άλλους με σκοπό να ταπεινώσουν το στόχο (53%)
14. Κλέβουν επαίνους για δουλειά που έχουν κάνει άλλοι (47%)
15. Επηρεάζουν τη διαδικασία αξιολόγησης λέγοντας ψέματα για το στόχο (46%)
16. Χαρακτηρίζουν το στόχο “απείθαρχο” γιατί αποτυγχάνει να ακολουθήσει αυθαίρετες εντολές (46%)
17. Χρησιμοποιούν προσωπικές πληροφορίες σχετικές με το στόχο για να τον εξευτελίσουν ιδιωτικά ή δημόσια (45%)
18. “Εκδικούνται” το στόχο όταν αυτός ανακοινώσει στην επιχείρηση ένα παράπονο (45%)
19. Κατηγορούν το στόχο βασιζόμενοι στο φύλο, τη φυλή, την προφορά ή τη γλώσσα, ή κάποια σωματική δυσλειτουργία του (44%)
20. Αναθέτουν μη επιθυμητή εργασία στο στόχο σαν τιμωρία (44%)
21. Δημιουργούν μη ρεαλιστικές απαιτήσεις (υπερβολικό φόρτο εργασίας, προθεσμίες, καθήκοντα) για να απομονωθεί ο στόχος (44%)
22. Δημιουργούν μια χωρίς βάση εκστρατεία για να διώξουν το στόχο -η προσπάθεια δεν σταματάει από τον εργοδότη (43%)
23. Ο στόχος αναγκάζεται να φύγει ή να μεταφερθεί σε άλλο χώρο για να μην αντιμετωπίσει περισσότερη δυσμενή μεταχείριση (43%)
24. Σαμποτάρουν τη συνεισφορά του στόχου σε μια ομαδική προσπάθεια (41%)
25. Επιβεβαιώνουν αποτυχία στις εργασίες του στόχου υποβιβάζοντας τη δουλειά του (40%).

Τραγικά τα ποσοστά αν αναλογιστεί κανείς τι μέρος μένει από όλο αυτό… ίσως το 10% εκείνων που το πράττουν.

Σύμφωνα με άρθρα υπάρχουν λύσεις:

• Μιλήστε σε κάποιον τρίτο είτε από την ομάδα ή άλλο τομέα της εργασίας σας. Πιθανόν να έχει λάβει το ίδιο και να σας βοηθήσει να το αντιμετωπίσετε.
• Μιλήστε στο αφεντικό σας, μπορεί να το εκτιμήσει. Αν τώρα το κάνει ο ίδιος μπορείτε να μιλήστε με έναν εργατολόγο.
• Ζητήστε βοήθεια από κάποιον υπεύθυνο.
• Μιλήστε στο τμήμα ανθρώπινου δυναμικού. Αν δεν σας βοηθήσει… τότε σηκώνουμε τα χέρια ψηλά και ξεκινήστε να στέλνετε βιογραφικά.
• Απευθυνθείτε στο τμήμα επιθεώρησης εργασίας.

Δυστυχώς στην Ελλάδα δεν υπάρχει ειδικό νομοθετικό πλαίσιο (αλίμονο) για την αντιμετώπιση του φαινομένου της ηθικής παρενόχλησης στον εργασιακό χώρο. Στην Ελλάδα για να τεκμηριωθεί νομικά το mobbing είναι δύσκολο με την υπάρχουσα νομοθεσία!

Το 2005 ψηφίστηκε ο Νόμος 3304 για την εφαρμογή της αρχής της ίσης μεταχείρισης ανεξαρτήτως φυλετικής ή εθνικής καταγωγής, θρησκευτικών ή άλλων πεποιθήσεων, αναπηρίας, ηλικίας, στον τομέα της απασχόλησης και της εργασίας (ΦΕΚ Α’ 16/27-01-2005). Ο Νόμος αυτός ενσωμάτωσε τις οδηγίες 2000/43/ΕΚ και 2000/78/ΕΚ, παρόλα αυτά περιορίζει το παράνομο των παρενοχλήσεων μόνο σ’ αυτές που έχουν ως έρεισμα και βάση, τα πιο πάνω, χωρίς να επεκτείνεται ή να εστιάζει σε κάθε παρενοχλητική συμπεριφορά της οποίας μπορεί να τύχει ο εργαζόμενος στον χώρο εργασίας του. Όλοι γνωρίζουμε κατά πόσο ισχύει και τι δύναμη έχει στον εκάστοτε εργασιακό χώρο.

Μπορείτε να βρείτε πολλές πληροφορίες στα εξής:

agonas tis kritis
dikaiologitika
psychologynow.gr
thecolumnist.gr
mlsi.gov.cy
wikipedia.org

Μην φοβηθείς να μιλήσεις και να δοκιμάσεις κάθε λογής λύση. Κάποια στιγμή η δικαιοσύνη σου θα αποδοθεί και σίγουρα δεν θα βγεις χαμένος. Μην ξεχνάς πως η σιωπή σε κάνει ισότιμο και πιθανόν χειρότερο από τον θύτη σου.
Πριν κάνεις δημοσίευση όμως σκέψου! Σε ποια κατηγορία ανήκεις… μην κρυβόμαστε, μπορείς να το έχεις κάνει και να σε κοροϊδεύουν.

Υ.Γ. Η φωτογραφία είναι από προσωπικό αρχείο στην πόλη της Βαρσοβίας, στην Πολωνία και δεν έχει να κάνει με την εργασιακή κακομεταχείριση… ή μήπως έχει;